1.  ภูมิปัญญาด้าน  หัตถกรรมพื้นบ้าน  ชื่อภูมิปัญญา  หัตถกรรมการจักสานไม้ไผ่

2.  ข้อมูลพื้นฐานภูมิปัญญา

      กรณีรายบุคคล

          นายอ๋อย  วงศ์เนียม  วันเดือนปีเกิด  2  กรกฎาคม  2484 ที่อยู่ปัจจุบัน  (ที่สามารถติดต่อได้)  เลขที่  64  หมู่ที่  10  ตำบลกระแสบน  อำเภอแกลง  จังหวัดระยอง  21110  พิกัดบ้านเนินไม้หอม  เบอร์โทรศัพท์ : 081-0013459  LINE ID.........-.........  Facebook.........-..........

3.  จุดเด่นของภูมิปัญญา

      งานหัตกรรมการจักสานเป็นการนำวัสดุขนาดเล็กและยาวมาขัดสาน  กันจนเป็นชิ้นงาน  โดยวัสดุที่ใช้สานเป็นวัสดุจากธรรมชาติ เช่น  ไม้ไผ่  หวาย  ปอ  กระจูด  เป็นต้น  และเป็นสินค้าที่ได้รับความนิยมของคนกลุ่มที่ต้องการเครื่องหัตถกรรมจักสานแบบโบราณ

4.  ที่มาของภูมิปัญญา

      นายอ๋อย  วงศ์เนียม  ได้สืบทอดการทำผลิตภัณฑ์การจักสานที่ประกอบไปด้วย  กะโล้  กระจาด กระบุง มาจากบรรพบุรุษ  โดยปัจจุบัน  นายอ๋อย วงศ์เนียม ยังคงทำผลิตภัณฑ์เครื่องจักสานอย่างต่อเนื่อง

5.  รายละเอียดภูมิปัญญา  (ลักษณะภูมิปัญญา/รูปแบบ/วิธีการ/เทคนิคที่ใช้/ภาพถ่าย หรือภาพวาดประกอบ/พัฒนาการของผลิตภัณฑ์ หรือผลงาน/กระบวนการสร้างภูมิปัญญา/ลักษณะการใช้ประโยชน์จากภูมิปัญญาที่เกิดขึ้น  

     วัสดุและอุปกรณ์ในการทำหัตถกรรมจักสานไม้ไผ่  ประกอบด้วย  ไม้ไผ่  มีดอีโต้  สำหรับผ่าไม้ไผ่  มีดสำหรับจักตอก  มีดสำหรับเหลาขอบ  กรรไกร  กาว  ค้อน

     ขั้นตอนการผลิต

                การจักตอก

1.  การจักตอกปื้น  แบ่งไม้ไผ่ออกเป็นชิ้น ๆ ตามขนาดที่ต้องการ  ใช้มีดจักตอกเอาส่วนในออก  (ขี้ตอก)  จักในส่วนที่เหลือออกเป็นเส้นบาง ๆ แล้วเหลาให้เรียบร้อยตากแดดให้แห้ง

2.  การจักตอกตะแคง  ใช้วิธีเดียวกันกับการจักตอกปื้นเบื้องต้น  แต่การจักให้เป็นเส้นตอก จะทำการจักทางผิวเป็นเส้นเล็กกว่าตอกปื้น  ทำการเหลาให้เรียบร้อย  แล้วนำออกตากแดดให้แห้ง  

การสาน

การสาน  เป็นขั้นตอนที่ยากและต้องใช้ความละเอียดมากที่สุด  เริ่มจากการก่อฐานด้านล่างด้วยเส้นตอก  2  ชนิด  คือ  ตอกยืน  (ตอก-ตั้ง)  ซึ่งจะมีลักษณะคอดตรงกลางต่างจากตอกทั่ว ๆ ไป  และตอกนอน  (ตอกสาน)  ที่มีขนาดกว้างเท่ากันทั้งเส้นตอกปกติ  เหตุที่ตอกยืนมีลักษณะพิเศษ  เนื่องมาจากเมื่อสานเสร็จจะได้ตะกร้าที่มีฐานเล็กและค่อย ๆ บานขึ้นบริเวณปาก

การเข้าขอบและหู

เข้าขอบและใส่หู หรือที่หิ้ว  ซึ่งทำจากไม้ไผ่และโค้งงอได้  ใช้เชือก หรือหวายพันให้แน่น หรือใช้เชือกที่เป็นสีพันที่มือจับจนมิด

ความสวยงามและคงทน

หากต้องการความสวยงาม  ให้ทำด้วยการย้อมสีและหากต้องการเก็บไว้ใช้งานได้นาน ทาแล็คเกอร์เคลือบไม้ไผ่ ทั้งด้านในและด้านนอก แล้วนำไปตากแดดให้แห้ง3

6.  รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด  เผยแพร่ภูมิปัญญาท้องถิ่น  (ที่สะท้อนความน่าเชื่อถือ  การยอมรับผ่านบุคคล/ชุมชน/องค์กร/รางวัล/ใบประกาศ/การจดทะเบียนลิขสิทธิ์  สื่อดิจิทัล/เอกสารเผยแพร่  คลิป  VDO  ฯลฯ)

     -  เข้าไปให้ความรู้กับนักเรียน  นักศึกษา  เรื่องการจักสาน  ณ  กศน.ตำบลกระแสบน  หมู่ที่  10  ตำบลกระแสบน  อำเภอแกลง  จังหวัดระยอง 

     -  ให้ความรู้กับผู้ที่สนใจที่เข้ามาเรียนรู้

 7.  การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม  คุณค่า  (มูลค่า)  และความภาคภูมิใจ  การออกแบบ

       พัฒนาการผลิตภัณฑ์เครื่องจักสานให้มีรูปแบบที่แปลกใหม่

8.  แหล่งอ้างอิง  :  ผู้จัดเก็บข้อมูล  (พร้อมเบอร์โทร/LINE ID)

     นางสาวนัทนา  บุษรากรณ์  ตำแหน่งครู  กศน.ตำบล  วันที่เก็บข้อมูล  8  มีนาคม  2563  หน่วยงาน/สถานศึกษา  กศน.ตำบลกระแสบน  กศน.อำเภอแกลง  จังหวัดระยอง  โทร : 091-4052677  LINE ID : sayfon2677  E-mail : nattana.buntho@gmail.com

9.  ผู้รวบรวมข้อมูล

     นางสาวพัชญ์ธินันท์  ลู่สวัสดิกุล  ตำแหน่งบรรณารักษ์ชำนาญการพิเศษ  ห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี" อำเภอแกลง