1.  ภูมิปัญญาด้าน  การแพทย์  ชื่อภูมิปัญญา  การทำสมุนไพรลูกประคบ

2.  ข้อมูลพื้นฐานภูมิปัญญา

       กรณีรายบุคคล

           นางนพพร  บำรุงราษฎร์  วันเดือนปีเกิด  3  มิถุนายน  2496  ที่อยู่ปัจจุบัน  (ที่สามารถติดต่อได้)  เลขที่  28  หมู่ที่  2  ตำบลกระแสบน  อำเภอแกลง  จังหวัดระยอง  21110  พิกัดบ้านรางตาไท  เบอร์โทรศัพท์............-............  LINE ID..........-..........  Facebook...........-............

3.  จุดเด่นของภูมิปัญญา

      ลูกประคบเป็นการนำสมุนไพรพื้นบ้านชนิดต่าง ๆ มาใช้ประโยชน์  ช่วยเรื่องการคลายกล้ามเนื้อ  ลดอาการปวดเมื่อย  บำรุงผิวพรรณ  กลิ่นของน้ำมันหอมระเหยในสมุนไพรช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด  ทำให้ร่างกายรู้สึกสดชื่น  ผ่อนคลายความเครียด

4.  ที่มาของภูมิปัญญา

       ลูกประคบสมุนไพรและสมุนไพรอบตัวเป็นภูมิปัญญาไทยที่มีมาแต่โบราณ  เป็นการนำสมุนไพรพื้นบ้านชนิดต่าง ๆ มาใช้ประโยชน์  ในการคลายกล้ามเนื้อ  ลดอาการปวดเมื่อย  บำรุงผิวพรรณ  ลูกประคบและสมุนไพรอบตัวมีพืชสมุนไพรเป็นส่วนประกอบ  ได้แก่  ไพล  ขมิ้นชัน  ตะไคร้  อาจผสมสมุนไพรชนิดอื่น ๆ เช่น  ผิวมะกรูด  ใบมะขาม  ใบส้มป่อย  ใบหนาด  ใบพลับพลึง  การบูร  พิมเสน  ลูกประคบและสมุนไพรอบตัวมีอยู่ด้วยกันหลายสูตร  ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับแต่ละภูมิภาคของประเทศ  ซึ่งจะใช้สมุนไพรที่มีอยู่ในท้องถิ่นนั้น ๆ เป็นส่วนประกอบ  การทำลูกประคบสมุนไพรแบบแห้ง  โดยนำสมุนไพรมาทำความสะอาดแล้วหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ ทำให้แห้งโดยการอบ หรือตากแดด  และห่อสมุนไพรแห้งด้วยผ้าดิบ หรือผ้าฝ้าย  แล้วมัดให้แน่นเป็นลูกกลม ๆ หรืออาจทำเป็นหมอน หรือถุงผ้า  จากนั้นนำไปนึ่งให้อุ่น ๆ วางประคบตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย  เพื่อช่วยลดอาการปวดเมื่อย  คลายกล้ามเนื้อ  ส่วนสมุนไพรอบตัวให้นำสมุนไพรแห้งใส่ในถุงผ้าดิบแล้วต้มในน้ำเพื่อใช้ไอน้ำมาอบตัวในตู้อบ หรือกระโจม กลิ่นของน้ำมันหอมระเหยในสมุนไพร  การบูรและพิมเสน  ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด  ทำให้ร่างกายรู้สึกสดชื่น ผ่อนคลายความเครียด  การทำสมุนไพรลูกประคบนี้  นางนพพร  บำรุงราษฎร์  สืบทอดมาจากบิดา

5.  รายละเอียดภูมิปัญญา  (ลักษณะภูมิปัญญา/รูปแบบ/วิธีการ/เทคนิคที่ใช้/ภาพถ่าย หรือภาพวาดประกอบ/พัฒนาการของผลิตภัณฑ์ หรือผลงาน/กระบวนการสร้างภูมิปัญญา/ลักษณะการใช้ประโยชน์จากภูมิปัญญาที่เกิดขึ้น)  

      วัสดุ/อุปกรณ์  เขียง  มีด  หม้อดินปากเล็ก  เตา  ครก  ผ้าด้ายดิบ  เชือกด้าย  กะละมัง  ทัพพี  ถาด 

      ส่วนวัตถุดิบประกอบอื่น ๆ ที่ใช้คือ  หัวไพล  ขมิ้นชัน  ตะไคร้  มะกรูด (ผิว)  ใบมะขาม  เกลือ 

      วิธีการทำ

1.  นำขมิ้นชัน  หัวไพล  ตะไคร้  มะกรูด  มาล้างให้สะอาด  ตากให้แห้งจนสะเด็ดน้ำ  มะกรูดนำมาฝานเอาเฉพาะผิว

2.  นำทั้งหมดมาหั่น  เสร็จแล้วใส่ในครกตำหยาบ ๆ

3.  นำสมุนไพรที่ตำหยาบ ๆ คลุกรวมกันในกะละมัง

4.  นำสมุนไพรที่ผสมเข้าด้วยกันแล้วมาแบ่งเป็น  4  ส่วนเท่า ๆ กัน  แล้วใส่ลงบนผ้าดิบที่เตรียมไว้  ยกชายผ้าทั้งสี่มุมขึ้นแล้วใช้เชือกมัดให้แน่นเป็นลูกประคบ

6.  รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด  เผยแพร่ภูมิปัญญาท้องถิ่น  (ที่สะท้อนความน่าเชื่อถือ  การยอมรับผ่านบุคคล/ชุมชน/องค์กร/รางวัล/ใบประกาศ/การจดทะเบียนลิขสิทธิ์  สื่อดิจิทัล/เอกสารเผยแพร่  คลิป  VDO  ฯลฯ)

      -  สอนคนในชุมชนให้สร้างอาชีพและรายได้เสริมได้

      -  ได้รับการยอมรับจากบุคคลในชุมชน

7.  การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม  คุณค่า  (มูลค่า)  และความภาคภูมิใจ  การออกแบบ

      ความภาคภูมิใจ  คือ  การสร้างรายได้ให้กับคนในครอบครัว  และเป็นอาชีพเสริมให้กับตนเอง 

8.  แหล่งอ้างอิง  :  ผู้จัดเก็บข้อมูล  (พร้อมเบอร์โทร/LINE ID)

     นางสาวนัทนา  บุษรากรณ์  ตำแหน่งครู  กศน.ตำบล  วันที่เก็บข้อมูล  8  มีนาคม  2563  หน่วยงาน/สถานศึกษา  กศน.ตำบลกระแสบน  กศน.อำเภอแกลง  จังหวัดระยอง  โทร : 091-4052677  LINE ID : sayfon2677  E-mail : nattana.buntho@gmail.com

9.  ผู้รวบรวมข้อมูล

     นางสาวพัชญ์ธินันท์  ลู่สวัสดิกุล  ตำแหน่งบรรณารักษ์ชำนาญการพิเศษ  ห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี" อำเภอแกลง